Zilt, Zoet en Zalig neemt je mee op culinaire ontdekkingstocht door de Regio West-Brabant via bijzondere verhalen over de regionale eetcultuur. Deze verhalen beleef en proef je in speciaal samengestelde wandel- en fietsroutes vol smakelijke locaties. Zo vind je bijvoorbeeld bij diverse ondernemers aan de route interessante informatie over de regionale eetcultuur.
Het bijzonder gevarieerde landschap, geeft West-Brabant haar kenmerkende smaken. Rijke rivierklei- en natuurgebieden worden hier afgewisseld met gebieden aan zee en de Biesbosch, een uniek zoetwatergetijdengebied. Op de vruchtbare kleigrond wordt vooral rogge, tarwe, haver, aardappelen, koolzaad en suikerbiet verbouwd. In het oosten van West-Brabant vind je voornamelijk de armere en hooggelegen zandgronden waar veel veeteelt plaatsvindt.
Ervaar de Brabantse gastvrijheid in de gulle glimlach van de boeren, vissers en top-chefs die je langs de route tegen zult komen. Proef de trots van West-Brabant: de triple A superieure ansjovis, de ziltige asperges en de blozende aardbeien. Ontdek de zoete suikerhistorie van deze streek en geniet van de bijzondere lokale wijnen en bieren. Je vindt het allemaal in West-Brabant!
Het Brabantse leven en landschap vormen de basis van het werk van Vincent van Gogh.
5 uur 50 minuten (70,0 km)
De Baronie fietsroute is een stedelijke en natuurlijke route in één.
4 uur 50 minuten (60,0 km)
Ontdek het prachtige gebied van de westelijke Langstraat op de fiets.
4 uur 10 minuten (49,8 km)
Op deze aspergeroute zijn er veel plekken die asperges op het menu hebben staan.
3 uur 30 minuten (42,0 km)
Op deze aspergeroute zijn er veel plekken die asperges op het menu hebben staan.
2 uur 50 minuten (34,0 km)
Deze wandeling staat in het teken van de Brabantse friet.
45 minuten (3,5 km)Het Brabantse leven en landschap vormen de basis van het werk van Vincent van Gogh. In Brabant werd Vincent geboren, groeide hij op en maakte hij zijn eerste meesterwerk: De Aardappeleters. In 1881 woonde en werkte Vincent een periode bij zijn ouders in Etten-Leur. Ontdek de monumenten en de landelijke omgeving die Vincent zo inspireerde en die een keerpunt in zijn leven vormden.
De Van Gogh Kerk (een van de vijf officiële Van Gogh Monumenten in Etten-Leur) vertelt in een vaste tentoonstelling op kleurrijke wijze het verhaal en het belang van Vincents periode in het Brabantse Etten. De familie Van Gogh woonde hier zeven jaar en op 28-jarige leeftijd kreeg Vincent hier zijn allereerste atelier. Op Markt 1 registreerde hij zich officieel als kunstenaar.
In een landelijke omgeving, even buiten Etten-Leur, staat wijn- en aspergeboerderij De Santspuy van de familie Sweep. Hier draait alles om de mooie dingen in het leven: verse kwaliteitsproducten om gezond en lekker te eten. De familie nodigt je van harte uit om te komen genieten op de boerderij en de smaken van Etten-Leur te proeven.
Aan de rand van Etten-Leur, vlakbij de Vloeiweide, ligt de ijsboerderij van de familie Pijs. Op de boerderij wordt ambachtelijk ijs gemaakt met melk van eigen koeien. Naast verschillende smaken roomijs wordt er ook sorbetijs en suikervrij-ijs gemaakt. De boerderij is prachtig gelegen aan de rand van bosgebied de Kogelvanger in Etten-Leur en de Rith in Breda.
Tijdens een bezoek aan ijsboerderij Heidehoeve kan niet alleen op het terras worden genoten van een ijsje; kinderen kunnen er ook kennismaken met de dieren en er is een speciale excursie mogelijk van 1,5 uur.
Bij de Menmoerhoeve staat het bourgondische leven centraal: buiten recreëren in een landelijke omgeving en genieten van specialiteiten en pure producten van de streek. Alle mogelijkheden van het terrein worden benut om zo milieuvriendelijk mogelijk te produceren. Op die manier gaat er niets verloren en worden er zoveel mogelijk producten van eigen land gebruikt in de gerechten; zowel de groenten als het vlees. Tijdens een bezoek kan een wandeling worden gemaakt over het terrein, waar ook een kinderboerderij, speeltuin, groentetuin met vergeten groenten en een vlindertuin zijn gelegen.
Het Aardbeienterras is een aardbeienkwekerij waar al drie generaties lang het zoete Zomerkoninkje gekweekt wordt. De kwekerij is gelegen pal naast het prachtige natuurgebied 'De Pannenhoef' en is daarom een ideaal startpunt of tussenstop voor wandel- en fietstochten. Sinds 1997 kun je op het buiten- of binnenterras genieten van heerlijke (aardbeien) hapjes en drankjes. Er kan een kijkje genomen worden bij de kwekerij en kinderen kunnen zelf een doosje aardbeien plukken en zo hun plukdiploma verdienen.
Deze herberg ligt centraal in de bossen van Achtmaal op landgoed Wallsteijn. Het is geen echte herberg meer; je kunt er namelijk niet meer overnachten, maar wel de bijzondere geschiedenis van de plek ervaren.
Herberg ‘t Pannehûske is al sinds 1891 een begrip in de regio. Met een antieke inrichting uit grootmoeders tijd, gelegen aan de poort van Achtmaal naar Zundert. Er wordt gefluisterd dat als je eenmaal 't Pannehûske bent binnengestapt, je ogen, oren en smaak telkens weer worden verrast door een overweldigende reis terug in de tijd. Een lang vervlogen tijd die we alleen nog kennen van de sprookjes van oma en de sterke verhalen van opa.
Zundert is één van de twee plaatsen in Nederland waar echt trappistenbier wordt gebrouwen. Dat is bijzonder, wanneer je bedenkt dat er wereldwijd maar twaalf brouwende trappistenkloosters bestaan die het logo ‘Authentiek Trappisten Product’ mogen voeren.
Trappistenbier neemt bij bierkenners een speciaal plekje in vanwege de hoge kwaliteit en het unieke karakter. Zundert Trappist wordt gebrouwen door Trappistenbrouwerij De Kievit. Om het keurmerk ‘Authentiek Trappisten Product’ te mogen voeren moet het bier voldoen aan een aantal voorwaarden. Zo moet het gebrouwen zijn binnen de muren van een trappistenabdij. De monniken en monialen van de Orde van de Cisterciënzers van de Stricte Observantie, zoals de trappistenorde officieel heet, beleven het adagium ‘Ora et labora’ – ‘bid en werk’. Om in hun levensonderhoud te voorzien en personen in nood te kunnen steunen, vervaardigen zij onder andere bier. De brouwerij heeft geen winstoogmerk.
De brouwerij is niet open voor bezichtiging, maar er is wel een abdijwinkel met een ruime keuze uit ambachtelijk abdijproducten uit Nederland, België Duitsland en Frankrijk. Hier wordt ook het eigen Zundert Trappistenbier verkocht.
Vincent van Gogh werd geboren in Zundert en hier ontstond zijn liefde voor de Brabantse landschappen. Het Vincent Van Gogh Huis vertelt zijn verhaal. Vanuit het museum kan je via de speciale Van Gogh wandelroute de belangrijke plaatsen uit zijn jeugd ontdekken.
Aan deze route vind je verschillende boerderijwinkels en culinaire restaurants die asperges op het menu hebben staan. We lichten er een paar uit. Op vvvbrabantsewal.nl vind je het complete aanbod van restaurants en boerderijwinkels.
Frank en Carola, van Hereijgers Aardbeien&Asperges, groeiden allebei op met het Brabantse boerenleven en zetten dat nu met veel liefde en passie voort. Het telen van aardbeien en asperges gebeurt hier met echte vakkennis. De vorm, de textuur maar vooral de smaak van de producten zijn daarbij belangrijk. Zo is het ook gekomen dat ze steeds meer hun eigen producten direct aan de consument verkopen, zodat daarbij ook het verhaal achter de producten verteld kan worden. Iets waar je mee kennis kunt maken tijdens een bezoek aan de boerderijwinkel ’t Winkeltje.
Sinds 1992 zwaait patron cuisinier Bart Oostelbos samen met zijn (gast)vrouw Johanna de scepter in het sfeervolle Moerstede. Met een team van enthousiaste professionals verzorgen zij dagelijks bijzondere lunches en diners. In het restaurant is het genieten van de meest gastronomische creaties, mooie begeleidende dranken en dat alles op gastvrije wijze in een prachtige omgeving.
Vanuit het historische centrum van Bergen op Zoom zit je binnen enkele minuten aan het strand van De Binnenschelde. De recreatieplas is geliefd om te zwemmen en voor het beoefenen van watersporten als windsurfen en kitesurfen. Rond de Binnenschelde loopt een wandel- en fietsroute van ca. 7 km. Langs de boulevard vind je een aantal restaurants en strandtenten, waaronder SAUS. Met uitzicht over het water biedt het restaurant van Frank en Corine van der Avert een unieke ervaring om tot rust te komen tijdens een lunch, high tea of lekker drankje.
Mattemburgh wordt gerekend tot de vijf best bewaard gebleven stijltuinen van Nederland. Het landgoed werd gesticht door de burgemeester van Bergen op Zoom: Petrus Cuypers, maar de tuin was het werk van zijn zoon Louis. Hij vernoemde het geheel naar zijn moeder Maria van Mattemburgh. Zijn kleindochter Marie-Louise verkocht in 1970 het landgoed aan Brabants Landschap. 19e-eeuwse Franse landschapsarchitecten hielden van strak, terwijl de Engelsen kronkelige lijnen met veel waterpartijen wilden. Op Mattemburgh vind je beide stijlen naast elkaar. Twee rijen van citroen- en sinaasappelboompjes leiden naar restaurant de Orangerie. Exploitanten Frank en Marloes van Akkeren kweken op het landgoed hun eigen producten; vergeten groenten, fruit, kruiden en exoten. Zo is het Eetbare Landgoed ontstaan.
Op de grens van Zeeland en Brabant ligt de Brabantse Wal: een gebied waar de hoger gelegen zandgronden overgaan in zeekleipolders, met bijzondere hoogteverschillen als gevolg. De wal beslaat de gemeenten Woensdrecht, Bergen op Zoom, Steenbergen en een deel van Roosendaal. Het meest opvallende stuk van de Brabantse Wal is de steilrand, waar het landschap hoogten bereikt van wel 20 meter boven NAP. De rand is vermoedelijk ontstaan door erosie, veroorzaakt door de rivier de Schelde en de Noordzee. Hou je van actief bezig zijn en van verrassende evenementen, culinair genieten en unieke monumenten? Dan is de Brabantse Wal dé streek voor jou.
De Brabantse Wal is niet alleen aardkundig van grote waarde. Het gebied brengt ook een bijzonder product voort: op de grens van hoog naar laag groeien namelijk de lekkerste asperges. Tot in de jaren ’50 was dit het grootste gebied in Nederland waar asperges werden geteeld en ook nu staat het nog landelijk bekend als aspergestreek. De Brabantse Wal Asperge onderscheidt zich door de licht zilte smaak. Deze smaak ontstaat door de combinatie van het zuivere grondwater van de Kalmthoutse Heide in het zuiden en de zilte zeelucht die bij westenwind vanuit Zeeland over de Brabantse Wal waait. Vanwege de unieke smaak is de Brabantse Wal Asperge sinds 2016 een Europees beschermd product.
Een blikvanger op de route is de binnenstad van Bergen op Zoom. Het ruim 800 jaar oude centrum wordt gekenmerkt door smalle steegjes, knusse pleinen en monumentale panden waar je de sfeer voelt van een rijk verleden. De meest opvallende bezienswaardigheid is het Markiezenhof; het paleis waar vroeger de heren van Bergen op Zoom woonden en tevens het oudste stadspaleis van Nederland. Andere bijzondere monumenten zijn het oude stadhuis, de Gevangenpoort en de Sint Gertrudiskerk; ook wel De Peperbus genoemd.
Aan het Markiezaatsmeer ligt het bezoekerscentrum de Kraaijenberg, een plek waar het hoogteverschil in het landschap duidelijk zichtbaar is. Het bezoekerscentrum heeft wisselende exposities over planten en dieren op en rond het Markiezaat en er worden iedere maand diverse activiteiten voor verschillende leeftijden georganiseerd. Nabij het bezoekerscentrum staat een uitkijktoren, waarvandaan je uitzicht over het meer, tevens één van de meest vogelrijke broedgebieden van Nederland. In de nabijgelegen vogelobservatiehut bewonder je o.a. de vaste bezoekers van dit gebied zoals de grote zilverreiger, bergeend en de klapekster.
De Brabantse Wal kent een afwisselend landschap van bossen, heide en stuifduinen. In Landschapspark De Bergse Heide komen deze samen. Het gebied is ontstaan op stuifduinen die door eeuwenlange invloed van zeewind omhoog zijn gestuwd. In het Landschapspark liggen diverse wandelpaden. Kenmerkend is de combinatie van hoger gelegen droge beboste zandkoppen en de lager gelegen open plekken met o.a. poelen. Dit contrast biedt leefruimte voor een grote diversiteit aan planten en dieren.
Een begrip in buurtschap de Kladde sinds de jaren ’30 en in 2017 in een nieuw jasje gestoken door de Familie Luijks. Gasterij de Kladde, gelegen aan de rand van de Brabantse Wal, is een populair rustpunt voor fietsers en wandelaars om te genieten van een drankje en goede maaltijd. Behalve een restaurant met terras biedt Gasterij de Kladde ook de mogelijkheid om te overnachten in de Bed & Breakfast.
Start- en eindpunt van deze route is Natuurpoort Lievensberg, de uitvalsbasis voor een kennismaking met de omgeving. Lievensberg is een oud landgoed, bestaande uit zandverstuivingen, heidetuinen en dennenbossen. In het gebied kun je diverse buitenactiviteiten ondernemen, zoals klimmen en fruitplukken. Tevens vind je er overnachtingsmogelijkheden en horeca.
Aan deze route vind je verschillende boerderijwinkels en culinaire restaurants die asperges op het menu hebben staan. We lichten er een paar uit. Op vvvbrabantsewal.nl vind je het complete aanbod van restaurants en boerderijwinkels.
Het start- en eindpunt van deze route is Natuurpoort De Volksabdij in Ossendrecht. Volksabdij Onze Lieve Vrouw ter Duinen is gelegen in het uiterste zuidwesten van Brabant, aan de voet van de Brabantse Wal en nabij Grenspark de Kalmthoutse Heide. Het is een ideale uitvalsbasis voor wandelaars en fietsers die de natuurrijke omgeving komen verkennen. Ontdek het bezoekerscentrum met informatie over de historie van de abdij en de regio, met een vlindertuin en een bijenkast. Voor de kinderen is er een speeltuin. In de abdijbossen zijn diverse wandelroutes uitgestippeld.
Restaurant Jagersrust is gelegen aan de rand van Ossendrecht en bevindt zich in het gebied de Brabantse Wal. Onder leiding van Rob Leenaerts heeft het keukenteam iedere dag het plezier om bijzondere maaltijden te creëren. Met de combinatie van lokale producten en mediterrane-Franse smaakinvloeden, weten zij de Nederlandse en Vlaamse gasten op een eigen wijze in de watten te leggen. Met een BIB GOURMAND is restaurant Jagersrust een culinaire beleving. Vanwege de ligging omringd door natuur, dient het bovendien als een rustpunt voor wandelaars en fietsers.
Kaasboerderij De Zuidgeest is gelegen in een bosrijke omgeving vlakbij Bergen op Zoom. Op het melkveebedrijf met een kaasmakerij wordt melk van eigen koeien verwerkt tot kaas en andere zuivelproducten, zoals karnemelk, yoghurt, kwark, diverse soorten vla en roomijs.
De kaasboerderij is voorzien van een boerderijwinkel waar boerenkazen en alle zuivelproducten van eigen bedrijf te koop zijn. Ook wordt er rundvlees van eigen bedrijf verkocht.
Op de grens van Zeeland en Brabant ligt de Brabantse Wal: een gebied waar de hoger gelegen zandgronden overgaan in zeekleipolders, met bijzondere hoogteverschillen als gevolg. De wal beslaat de gemeenten Woensdrecht, Bergen op Zoom, Steenbergen en een deel van Roosendaal. Het meest opvallende stuk van de Brabantse Wal is de steilrand, waar het landschap hoogten bereikt van wel 20 meter boven NAP. De rand is vermoedelijk ontstaan door erosie, veroorzaakt door de rivier de Schelde en de Noordzee. Hou je van actief bezig zijn en van verrassende evenementen, culinair genieten en unieke monumenten? Dan is de Brabantse Wal dé streek voor jou.
De Brabantse Wal is niet alleen aardkundig van grote waarde. Het gebied brengt ook een bijzonder product voort: op de grens van hoog naar laag groeien namelijk de lekkerste asperges. Tot in de jaren ’50 was dit het grootste gebied in Nederland waar asperges werden geteeld en ook nu staat het nog landelijk bekend als aspergestreek. De Brabantse Wal Asperge onderscheidt zich door de licht zilte smaak. Deze smaak ontstaat door de combinatie van het zuivere grondwater van de Kalmthoutse Heide in het zuiden en de zilte zeelucht die bij westenwind vanuit Zeeland over de Brabantse Wal waait. Vanwege de unieke smaak is de Brabantse Wal Asperge sinds 2016 een Europees beschermd product.
Als onderdeel van Grenspark De Kalmthoutse Heide is Kortenhoeff een natuurgebied waar veel te ontdekken valt. Dit open gebied wordt gekenmerkt door droge en natte heide en telt in totaal drie vennen. In het juiste seizoen kan je hier bijzondere planten zien, zoals zonnedauw, veenpluis en oeverkruid. Kortenhoeff is een aangelegd ‘jong’ landschap. Het is in gebruik geweest voor de landbouw en na de Tweede Wereldoorlog werd er een fruitboomgaard aangelegd. In Kortenhoeff zijn diverse bewegwijzerde wandelroutes te volgen: Vos (3 km), Muis (1,7 km) en Uil (2,1 km). Deze routes zijn ook met elkaar te verbinden tot een lange route.
In Huijbergen ligt het geitenbedrijf van de familie Nelen. De geitenmelk wordt vanaf de boerderij naar de Bettinehoeve in Etten-Leur vervoerd, waar er kaas van wordt gemaakt. De geitenkaas is ook te koop in de eigen geitenwinkel, waar je via zelfbediening keuze hebt uit een groot aantal kazen. Naast het geitenbedrijf runt de familie ook een SVR-camping met staplaatsen en bijzondere glamping accommodaties zoals safaritenten, wijnvaten, tree-lodges en domes.
De overgangen van hoog naar laag, van droge naar natte grond en van zand naar klei, hebben in dit deel van de regio geleid tot een uniek landschap met een rijke flora en fauna. Noordpolder is een broedgebied voor veel weidevogels en de poelen trekken libellen en amfibieën aan. De Brabantse Wal biedt dankzij de hoogteverschillen mooie uitzichten over de omgeving. De wandelroute ‘Langs de Brabantse Wal’ (5 km) leidt je langs informatiepanelen over Noordpolder. Daarnaast tref je onderweg een panoramatafel aan en een verrekijker waarmee je kunt turen naar de vele vogelsoorten en bijzondere bloemen en planten waar dit gebied om bekend staat.
De Baronie biedt het beste van twee werelden: stedelijke ambiance en uitgestrekte natuur. Een gebied waar tuinbouw en (voedsel)industrie bepalend waren voor de ontwikkeling van stad en land. Zo groeide Oosterhout onder andere dankzij de suikerfabrieken uit van een tamelijk arm provinciestadje tot een levendig centrum met grote fabrikanten als Jamin (snoep en ijs) en Schriek (peperkoek). Breda, al in de middeleeuwen een stad vol moestuinen en boomgaarden, groeide uit tot een belangrijk centrum voor de tuinbouw, waarvandaan aardbeien getransporteerd werden naar Londen. Ook de fruitverwerkingsindustrie, zoals Jamfabriek Princenhage en Hero, waar fruit tot jam en frisdrank werd verwerkt, vonden hun plek in Breda.
Tijdens een bezoek aan het centrum van de Brabantse suikerindustrie zijn de sporen van het verleden nog altijd zichtbaar en maak je kennis met zoete specialiteiten en andere kenmerkende producten uit de Baronie.
St. Catharinadal is de oudste vrouwenkloostergemeenschap van Nederland. Eeuwenlang gebruikten de zusters hun akkers voor het weiden van de koeien en het verbouwen van onder andere maïs. Pas veel later werd de grond geschikt gemaakt voor wijnbouw en in oktober 2017 werd de eerste wijnoogst binnengehaald. Het oogsten in het najaar gebeurt handmatig. In het wijnhuis van Sint-Catharinadal worden de druiven geperst en begint het gistingsproces in eikenhouten vaten en roestvrijstalen opslagtanks.
Tijdens een bezoek aan St. Catharinadal kan het wijnhuis en restaurant worden bezocht, dat gevestigd is in de voormalig koeienstal. Hier rijpt niet alleen de wijn maar kan je ook terecht voor koffie, lunches, borrels en diners waarin producten van het seizoen, die in de moestuin voor handen zijn, de hoofdrol spelen. Tijdig reserveren is aan te raden. De wijnen en overige producten kunnen worden gekocht in de kloosterwinkel.
Brouwerij Frontaal is een jonge innovatieve brouwerij, gevestigd op een unieke locatie in de Faam: de voormalige snoepfabriek in Breda. Bij Frontaal draait het om creativiteit en dat zie je terug in de bieren. In het brouwcafé met maar liefst 31 tapkranen kan je proeven van bijzondere bieren uit eigen brouwerij en van bevriende brouwerijen. In het industrieel ingerichte café kan je ook terecht voor koffie, een lekker borrelhap of goed glas wijn.
Op het terrein van de Sint Paulus Abdij in Oosterhout wordt sinds 2015 abdijkaas gemaakt. Een boerderij en echt familiebedrijf op een bijzondere locatie, die onderdeel is van De Heilige Driehoek in Oosterhout. Bewust omgaan met de koeien, grondstoffen en grond staat hier centraal; alles begint bij een tevreden en gezonde koe. De familie stelde als ambitieuze doelstelling om een voor Nederland unieke kaas te ontwikkelen. Dat werd de ambachtelijke roodkorst abdijkaas, genaamd de Benedictus.
De kaas is te verkrijgen in de boerderijwinkel, waar ook andere abdijkazen en de allerlekkerste streekproducten te vinden zijn van lokale boeren en producenten. Op reservering is er voor groepen vanaf 8 personen ook een rondleiding mogelijk waarbij je een kijkje krijgt bij de kaasmakerij, het kloosterterrein en de koeienstal.
Dorpsbrouwerij de Pimpelmeesch was zo’n 20 jaar geleden één van de eerste craftbrouwerijen in Nederland. Toen brouwer Ad Kusters daarmee begon wist hij nog niet dat hij een echte trendsetter zou zijn. Zijn doel was vooral om mooie, herkenbare bieren te brouwen van hoge kwaliteit.
De ingrediënten die hij gebruikt zijn dan ook puur: water, mout, hop, gist en een enkele specerij. De succesformule van De Pimpelmeesch bestaat uit eenvoudige recepten op basis van bekende bierstijlen. Inmiddels vinden de bieren hun weg naar bierliefhebbers door heel Nederland. De Pimpelmeesch is momenteel gevestigd in een monumentale boerderij in Chaam, vanaf oktober 2020 verhuist de brouwerij naar proefboerderij De Markhoeve in Strijbeek.
Een gezellige, bourgondische sfeer; dat schiet je als eerste te binnen als je het Ginneken in Breda zou moeten omschrijven. Het is een gedeelte van Breda met een rijke historie. In 1877 heette het Marktplein. Na de annexatie van 1942 werd het Ginnekenmarkt genoemd, om verwarring met de Grote Markt in Breda te voorkomen. Inmiddels vormt de markt het middelpunt van het Ginneken tijdens de zomer en tijdens evenementen. Het gehele jaar staan bovendien 40 speciaalzaken garant voor winkelplezier. Na afloop zijn er genoeg restaurants en cafés om de dag goed af te sluiten. Regelmatig vinden er festivals plaats in het Ginneken zoals De Wielerronde van het Ginneken en het Zomer- en Winterfestival.
Noord-Brabant is een van de belangrijkste aardappelteeltgebieden in Nederland. Al lijkt de aardappel onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse keuken, hij kwam pas in 1588 vanuit Zuid-Amerika naar ons land toe. Hoewel toen vooral bekend onder de elite, omarmde de boerenbevolking de aardappel uiteindelijk ook. In de 19e eeuw was deze knol zelfs het enige voedsel in een Noord-Brabants boerengezin: “’s morgens èrpels, ‘s middags èrpels, ’s avonds èrpels met soep, altijd weer die èrpels”. Niet toevallig dus dat het eerste meesterwerk van Vincent van Gogh de aardappeleters verbeeldt.
De termen friet en patat komen beide van het Franse patates frites af. In België gebruikt men het woord patatten waar wij aardappels zeggen. In Nederland is de situatie minder duidelijk, maar de stelregel is dat in het noorden en westen van het land eerder patat wordt gezegd, in het zuiden eerder friet en in het oosten worden beide termen afgewisseld.
De eerste Brabantse friet werd in 1905 gebakken op de kermis in Bergen op Zoom, daarna volgde de rest van Nederland. De heerlijke Brabantse frietjes zijn nu nog altijd op de Bergse kermis te proeven. In de afgelopen jaren heeft het frietje een nieuwe status gekregen: top-chefs zoals Niven Kunz en Sergio Herman openden in de grote steden ‘frites ateliers’ en speciaalzaken. ‘Haute friture’ is voor iedereen bereikbaar! Beleef met deze wandelroute het verhaal van de Brabantse kermis in de historische Markiezenhof, en sluit de dag af met een voortreffelijk diner bij Dutch Cuisine-restaurant Hemingway.
Midden in Markiezenstad Bergen op Zoom vind je Grand Hotel de Draak, het oudste hotel van Nederland, en restaurant Hemingway. In dit Dutch Cuisine restaurant geniet je van Nederlandse klassiekers die op een vernieuwende manier worden bereid. Het vakkundige team achter Hemingway werkt het liefst met lokale producten die het beste van de Brabantse Wal vertegenwoordigen. Denk aan Oosterscheldekreeft, Brabantse Wal asperges en kaas van Het Kaasatelier.
“Ons restaurant ligt midden in het centrum van Bergen op Zoom en draagt de naam Hemingway, gezien Ernest Hemingway bekend stond als een levensgenieter die goede spijzen en wijnen kon waarderen. Wij werken het liefst met lokale producten uit Bergen op Zoom en omstreken. De rest vullen we aan met eerlijke en verantwoorde producten. Verse grondstoffen worden dagelijks bij ons geleverd en wij willen je het beste bieden van de Brabantse Wal.”
Willy Heeren
In de maanden mei tot en met begin juli worden boottochten naar de weervisserij aan de kust van Bergen op Zoom georganiseerd. Je ziet met eigen ogen hoe de ansjovis gevangen wordt en misschien spot je zelfs wel een zeehond of bruinvis.
“Een van de laatste actieve weervissers in de wereld".
Henk van Schilt
Met een baan als onderhoudsmonteur bij General Electric in Bergen op Zoom leek Henk van Schilt voorbestemd voor een werkzaam leven in de techniek. Totdat hij op een zeker moment zijn huidige partner Rian - dochter van weervisser Cor van Dort - ontmoette. Na jaren diverse hand- en spandiensten te hebben verricht, kwam Van Schilt in 1997 in loondienst bij firma Van Dort - van de gelijknamige en laatst overgebleven weervisserijfamilie uit Bergen op Zoom. Vandaag de dag behoort Van Schilt, samen met zijn schoonvader Cor van Dort, tot de laatste actieve weervissers ter wereld.
In de 15e eeuw werd het Markiezenhof gebouwd als woonpaleis van de heren en markiezen van Bergen op Zoom. Als oudste Stadspaleis van Nederland is het Markiezenhof één van de vier officiële Topmonumenten van Brabant (naast de Sint Janskathedraal in ’s-Hertogenbosch, de Grote Kerk in Breda en Kasteel Heeswijk). Met tijdelijke exposities en verrassende activiteiten als roofvogelshows, lezingen, rondleidingen, speurtochten en hofconcerten, imponeert het Markiezenhof museumbezoekers uit binnen- en buitenland.
Naast een museum over de geschiedenis van Bergen op Zoom en omliggende regio herbergt het Markiezenhof tevens het Kermismuseum, dat ook erg leuk is voor kinderen.
Ontdek ook de eetcultuur in Noordoost-Brabant en de Brabantse Kempen.
Bekijk routes
Stippel zelf je wandel- of fietsroute uit via de knooppunten en ontdek hoe mooi Brabant is!
Bestel nu
