Handelsroute Chaamse Bossen: Rovers | Verhalen aan de Grens

Deze afwisselende route van 52km leidt je dwars voor de Chaamse Bossen. Het voelt als oneindig groen. Pauzeer op het charmante Ginnekenmarktje of proef het verleden bij Café de Hooikar in Gilze. Vervolg je route door het agrarische achterland van Breda en ontdek het gezellige dorp Bavel. Met deze route beleef je het verhaal van de rovers op deze historische handelsroute. Bekijk hier de route van de handelaren. 

Ontdek het verhaal van de rovers
De fietstocht die je gaat maken, leidt over een pad dat nu de Fietsallee heet. Vroeger liep hier de Maastrichtse Baan – een handelsroute tussen Breda en Maastricht over een zandweg van soms wel een kilometer breed. De route was beroemd én berucht. Fiets je mee?

Oktober 1646 - Cornelis Smit tilt zijn hoofd op. Een knallende pijn bonst tegen zijn slapen. Hij is pas nét wakker, terwijl de avond al valt. Cornelis leeft ‘s nachts. Een huis heeft hij niet. Nadat hij meestreed in de zoveelste oorlog, raakte hij alles kwijt. Geen geld, geen bezittingen. Alleen de kleren aan zijn lijf. 

De wanhoop nabij, dwaalt Cornelis door de Baronie van Breda. Dit is de plek waar ooit zijn wieg stond. Hij bedelt onderweg bij een herberg, waar het licht als een uitnodigende, warme gloed naar buiten vloeit. Maar wat is dat? Hij herkent zijn oude strijdmakker Jan in één van de gasten. Ze raken aan de praat. En wat blijkt? Voor de armoede van Cornelis weet Jan wel een oplossing. 

Door dit gebied, tussen Breda en Maastricht, loopt een belangrijke handelsroute. Op de Ginnekenmarkt in Breda laden handelaars hun kostbare goederen op de houten paardenkarren zoals; suiker, specerijen, kaas, haring, hout, katoen en munitie. Ze rijden over de Duivelsbrug, kruisen de Mark en vertrekken richting het zuiden. Het is een zware, lange rit. Dat maakt hen makkelijke slachtoffers. Zéker wanneer ze geen correcte en door een heer ondertekende vrachtbrief hebben. Er is dan geen bescherming van hogerhand. De route die volgt – in ieder geval tot aan Alphen – loopt in die tijd voornamelijk door uitgestrekte stuifzand- en heidegebieden. Dat betekent dat de handelaars maar weinig beschutting hebben, wanneer ze reizen tussen twee rustplaatsen. En precies wanneer ze moe zijn, vertelt Jan, slaan wij toe. 

Cornelis besluit: ik ga met Jan mee op strooptocht. Last van zijn geweten heeft hij niet. Door de oorlogen waarin hij meevocht, is hij verward geraakt. Compassie voor zijn medemens is bij hem daardoor ver te zoeken. Bovendien is hij zó wanhopig: hij is tot alles in staat. En die handelaars, rijke stinkerds dat het zijn, kunnen best wat afgeven aan een arme drommel als hij. 

Daar gaan ze dan, de volgende dag. Naast Cornelis, sluiten nog twee roversmaten van Jan aan. Ze zien er gevaarlijk uit, met hun zwarte kleding, boze blik en hun met as zwartgemaakte gezichten. Het is niet voor niets dat ze in de volksmond ‘Zwartmakers’ worden genoemd. Ze hebben messen en stokken mee, als wapentuig. Maar pas op, waarschuwt de ervaren Jan, ook de handelaars zijn voorbereid. Ze reizen meestal in konvooi, met een troep reizigers bij elkaar. En ze laten zich tegen betaling beschermen door de beruchte ‘Haeneveren’, een soort huurlingen van het minder frisse soort. Je herkent ze aan een hanenveer op de hoed.

Om niet te veel op te vallen, reizen Jan en zijn bende te voet. In Gilze, in de buurt van Alphen zit ‘De Hooikar’: een herberg waar veel handelslui ‘s nachts rusten én tol betalen. Tenminste, betalen doen ze alleen als ze over de verharde weg tussen Gilze en Baarle-Nassau reizen. Doen ze dat niet, dan gaan ze verder over dit zandpad, met de nodige kuilen hier en daar. 

De rovers passeren het Geuzenpad. In de schemering zien ze daar een dominee, die met een paar kerkgangers van Gilze naar Chaam onderweg is. De aanblik van de predikant brengt de vermoeide Cornelis aan het twijfelen. Zou hij door God gestraft worden voor wat hij nu van plan is? Hij schuift de gedachte terzijde en versnelt zijn looppas.

Verdorie, die nare beekjes bij Chaam! De rovers kunnen niet verder zonder de watertjes te passeren. Ze pakken ieder een lange stok, lopen naar een beek en nemen een aanloop. Iedereen haalt de overkant. Behalve Cornelis, die achterover het water in kukelt. Een nat pak – dat kan er óók nog wel bij. En het is al zo koud en onstuimig vanavond.

De roofzucht hangt hier in de lucht. Zo lijkt het, tenminste. Ook de beruchte Adriaan van Campen dwaalt hier rond. Daar sluipt hij door de nacht, met zijn verschoten blouse, halflange haar en fletse mutsje op zijn hoofd. Zie je hem voor je? Van Campen is onderweg naar Carel, een boer met een enorme boerderij in de buurt van Bavel. Adriaan perst Carel al een tijdje af, maar nog zonder resultaat. Nou, wie niet horen wil, moet voelen. En dus bonst Van Campen die avond met grof geweld op de deuren en ramen van de boerderij, terwijl hij roept: ‘Doe open, hier zijn wij!’. Adriaan is alleen, maar door in meervoud te spreken, krijgt de boer achter de deur de schrik van zijn leven…

De roversbende stelt zich op bij de Eiken Mik. Een enorme boom, midden op het pad. De handelsreizigers zijn op dit punt waarschijnlijk aardig uitgeput: gestart in het Bredase Ginneken hebben ze er nu al heel wat kilometers opzitten. 

Er klinkt hoefgetrappel – het konvooi is in aantocht. Zou het Cornelis, Jan en de andere rovers lukken om de kostbare goederen buit te maken? Fiets mee van Alphen naar Breda en ontdek het landschap van deze spannende geschiedenis!

Verhalen aan de Grens
Verhalen aan de Grens routes tonen de veelzijdigheid van de provincie Brabant op unieke wijze. Brabant ligt namelijk zowel op de grens van Nederland en België als tussen provincie Limburg, Zeeland, Zuid-Holland en Gelderland. De grens heeft een rijke historie met verhalen over smokkelen, gesloten grenzen en grenzeloze samenwerkingen. Het is niet voor niets dat deze grens altijd een belangrijke rol heeft gespeeld in het leven van de Brabander. Belevingsroutes die zijn ontwikkeld binnen dit thema, tonen het verhaal rondom de Brabantse grens en het onbegrensde karakter van de provincie. Bekijk ze allemaal via visitbrabant.com/verhalenaandegrens.

Grensland De Baronie, heerlijk natuurland
Grensland De Baronie is het groene hart tussen Breda, Tilburg en de Belgische grens. Vroeger was deze regio de ‘speeltuin van de adel’ die zich hier vermaakte op hun landgoederen. Nu is het een streek waar jíj even op adem kunt komen. In de natuur, die immens groen is hier. En bij onze mensen, die je met open armen ontvangen. Op de fiets, te voet of te paard ontdek je plekjes die je nooit eerder zag. En verwonder je over de boeiende geschiedenis van dit gebied. Grensland De Baronie is een heerlijk natuurland waar je kan verdwalen in unieke verhalen.