Eind 1800 hield een diepe en jarenlange agrarische crisis de wereld in zijn greep. Deze crisis bracht de norbertijn en boerenzoon Gerlacus van den Elsen (1853-1925) tot het initiatief om Brabantse boeren uit hun armoede en achterstand te halen. Volgens Van den Elsen kon dat het best gerealiseerd door een coöperatie te vormen en zo je positie te versterken. Op tientallen plaatsen in Noord-Brabant richten boeren coöperatieve zuivelfabriekjes op. De Sint-Pancratius uit 1916 is de laatste gaaf bewaard gebleven zuivelfabriek van Noord-Brabant.
