Kloosterrondwandeling Aarle-Rixtel

Beschrijving

1

Missieklooster Heilig Bloed

Kloosterdreef 7
5735 SJ Aarle Rixtel

Missieklooster Heilig Bloed

• Missieklooster Heilig Bloed
  Tussen de velden ten noordoosten van Aarle-Rixtel ligt Missieklooster Heilig Bloed. De congregatie van de Missiezusters van het Kostbaar Bloed vond haar oorsprong in Zuid-Afrika aan het einde van de negentiende eeuw. De belangrijkste taak van de zusters was het verkondigen van het geloof in de wereld. Om de zusters voor te bereiden op het zware missiewerk, werd een klooster gesticht in het Duitse Kirchherten.  In 1902 verhuisden ze naar Noord-Brabant. De steen die bij de bouw is geplaatst en het jaartal 1902-1903 heeft, is vanwege die afkomst in het Duits geschreven. De inwoners van Aarle-Rixtel leerden de zusters vooral kennen via hun werk in de omgeving. Ze werkten in de wijkverpleging en de ouderenzorg, en ze verzorgden muzieklessen.
  
  Het complex is gebouwd naast een negentiende-eeuwse langgevelboerderij, waarin nog steeds een melkveehouderij is gevestigd. Een gedeelte van de boerderij is in 2008 omgebouwd tot horecagelegenheid. Aangrenzend aan het klooster ligt de kloostertuin met doorkijkjes over de velden waar de zusters ook voedsel verbouwden. Via een kruisweg loop je naar de begraafplaats. Op het terrein bevindt zich ook een Lourdesgrot uit 1907.
• Landweer
  Een landweer is een aarde wal met aan beide zijden een greppel of sloot. Vaak was de wal ook nog dicht beplant. De landweer markeerde vaak grenzen, in dit geval tussen de Vrije heerlijkheid Gemert van de Duitse Orde, en de gemene (gemeenschappelijke) gronden die door de hertog van Brabant in 1300 werden uitgegeven aan de inwoners van Aarle, Rixtel, Beek en Donk. Een landweer werd aangelegd ter bescherming van de eigen gronden en om ervoor te zorgen dat er geen ongenode gasten binnenkwamen. De landweer hield ook het vee op eigen gebied.
• Voormalig klooster Nazareth van de zusters Franciscanessen van Oirschot
  De zusters Franciscanessen van Oirschot betrokken in 1848 Huize Borret, het herenhuis aan de rechterkant van het klooster. Huize Borret had toen al een lange geschiedenis en stond in de 15e eeuw al bekend als Het Goed Kieboom. Voor de zusters was het echter te klein en in 1851 werd gestart met een nieuwbouw en een schoolgebouw. Enkele jaren later kwam er een nieuwe kapel. Meer uitbreidingen volgden: in 1880 kwam de refter en een jaar later het rectoraat, en in 1908 bouwde men aansluitend aan de kapel een nieuwe vleugel. In 1915 werden de scholen uitgebreid.
  
  Ondertussen ontstonden er in Gemert tekorten voor wijkverpleging. De zusters werden gevraagd, maar besloten dit niet te doen vanwege hun semi-contemplatieve instelling. De Weense Zusters waren hiertoe wel bereid, en na diverse adressen vonden zij in 1920 onderdak in een vleugel van klooster Nazareth. In 1936 stopten de zusters in de wijkverpleging en vertrokken ze uit Gemert. Het klooster kreeg in de jaren ’60 een nieuw uiterlijk. De voorgevel werd in 1961 gemoderniseerd en in 1971 volgde de achtergevel. Ook was het klooster (ook aan de voorzijde) omringd door een hoge muur. In het jaar 2000 hebben de Franciscanessen het klooster verlaten. Klooster en tuin zijn ontwikkeld tot woningen.
• Kloosterkasteel Gemert
  Edelman Rutger van Gemert (ca. 1150 - ca. 1220) trad tijdens zijn leven toe als ridder van de Duitse Orde, een geestelijke ridderorde met vestigingen in Duitsland, Oostenrijk, Polen en de Baltische staten. Na zijn dood liet de edelman zijn bezittingen aan de orde na. Hierdoor vielen Gemert en Handel niet onder de hertog van Brabant, maar vormden deze plaatsen bijna zes eeuwen lang een zelfstandig staatje in Nederland. De commanderij Gemert groeide uit tot een belangrijke en rijke commanderij. In 1391 werd begonnen met de bouw van het kasteel. Vanaf de 16e tot de 18e eeuw was het een belangrijk regionaal geestelijk centrum. In 1794 kwam er een einde aan de vrijstaat. Lange tijd was het lot van het kasteel ongewis. Na de huisvesting van een machinale katoenspinnerij, werd het eind 19e eeuw gekocht door Jezuïeten. In 1916 betrokken de paters en broeders van de Congregatie van de Heilige Geest (Spiritijnen) het kasteel. Ook zij hebben inmiddels het kasteel verlaten. Het hoofdgebouw van Kasteel Gemert is gebouwd in 1740 op de resten van de middeleeuwse kelders. Voor het hoofdgebouw ligt het oudste gedeelte, de voormalige donjon uit 1548. Je betreedt het terrein via het poortgebouw van omstreeks 1600. Rondom het kasteel liggen de tuinen en landerijen van het kasteel.
• Sint Jans Onthoofdingkerk
  De oudste delen van deze kerk zijn door de Duitse Orde gebouwd. In 1437 is het middenschip gebouwd. Het koor en de sacristie stammen uit de tweede helft van de 15e eeuw. Dit koor is ook goed zichtbaar vanuit het centrum, want de kerk is op het oosten georiënteerd, waardoor de achterkant van de kerk naar het centrum ligt. In 1853 is de kerk verbouwd door Hendrik Jacobus van Tulder. De kerk is verlengd en kreeg een nieuwe voorgevel en toren. De kerk heeft een bijzondere naam: Sint Jans Onthoofding. De kerk is gewijd aan Johannes de Doper. De naam verwijst naar zijn dood, zoals beschreven in het nieuwe testament. In het kort ging het zo:
  
  Salomé hield een prachtige dans voor Herodus en mocht daarop een wens doen. Zij vroeg, ingefluisterd door haar moeder, om het hoofd van Johannes de Doper op een schaal. Zo geschiedde diezelfde avond. Dit lugubere beeld van Salomé met een schaal met daarop het hoofd van Johannes de Doper was een geliefd onderwerp van vele kunstenaars en is door de loop van eeuwen veelvuldig afgebeeld.
• Veldkapel Gerlachus van den Elsen en boerenbondmuseum
  De Veldkapel van Gerlachus van den Elsen maakt onderdeel uit van het Boerenbondmuseum. Het Boerenbondsmuseum laat het boerenleven van de streek rond 1900 zien. Het museum is ontstaan rond het geboortehuis van pater Gerlachus van den Elsen. Er zijn diverse dorpsgebouwen zoals een smidse, een dorpscafé, een snoepwinkeltje en een wevershuisje, naast de diverse boerderijgebouwen. Er is een boomgaard en enkele in onbruik geraakte akkertjes.
  
  Gerlachus van den Elsen (Gemert, 1853-1925) was prior in de Norbertijnen Abdij van Berne, ook wel bekend als de Boerenapostel. Hij zette zich bijzonder in voor de belangen van de noodlijdende boeren en liet ze samenwerken in coöperaties. Dit gebeurde door gezamenlijke in- en verkoop, zodat betere prijzen konden worden bedongen. Ook werden in gezamenlijkheid nieuwe technieken geïntroduceerd, zodat de risico’s gespreid werden. De Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond (NCB), het huidige ZLTO, heeft zijn bestaan aan onder anderen Van den Elsen te danken. Hij was ook de oprichter van de Boerenleenbank, die later opgegaan is in de Rabobank.
• Sint Joriskapel
  Brabantse gilden hebben een sterke binding met het katholieke geloof. Vele gilden in de Peel hebben een eigen kapel voor hun patroonheilige. In Gemert zijn er twee gilden, waarvan er één geen kapel had. Vanaf 1975 zijn er door de  ‘De Rooi Skut’ plannen gemaakt voor een eigen kapel, en in 2014 werd deze Sint Joriskapel ingezegend.

7

Missieklooster Heilig Bloed

Kloosterdreef 7
5735 SJ Aarle Rixtel

Missieklooster Heilig Bloed