Priorij Hooidonk

Op de plaats van de herinneringskapel stond vanaf het midden van de 12e eeuw de priorij van Hooidonk. Dit is een van de eerste kloosters in Noord-Brabant. In 1146 gaf de abt van het Limburgse augustijnenklooster Rolduc toestemming tot de stichting van de priorij Hooidonk, op een natuurlijk eiland in de Dommel bij Nederwetten. Aanvankelijk was het een dubbelklooster, dus voor mannen en vrouwen. Maar vanaf 1242 woonden er enkel vrouwelijke religieuzen van adellijke afkomst.

De priorij werd bekend door het mirakel van Hooidonk. De zusters zouden een splinter van het Heilig Kruis bezitten. Dit is bij de inwijding van het klooster door bisschop Bonifacius onderzocht. Hij dompelde de reliek onder water, de splinter zonk en er vloeiden bloeddruppels uit. Door dit mirakel werd de priorij een bedevaartsoord. Vijf eeuwen zou het klooster hier gevestigd zijn, tot de gemeenschap in 1648 op last van de protestantse overheid van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd opgeheven.

Veel bezittingen van Hooidonk zijn toen verloren gegaan, maar het mogelijk meest aansprekende stuk bleef bewaard en kwam na vele omzwervingen terecht in de Sint-Jozefparochie in het Limburgse Waubach. Het is een zilveren reliekhouder uit 1400 met de kruisreliek, een splinter van het Heilig Kruis van Christus. De kloostergebouwen zijn uiteindelijk vervallen. Opgravingen in de 20e eeuw hebben nagenoeg de gehele fundering van de middeleeuwse kloosterkapel blootgelegd. Op deze plek is in 1953 een gedachtenis- en devotiekapel gebouwd. De kapel staat in een processiepark met kruiswegstaties.