De Vorst van Oss & tijdgenoten

Een unieke kans om tien elitegraven bij elkaar te zien. Ze vertellen het verhaal over begrafenisrituelen van de lokale elites, maar ook over hun leven en dat van hun tijdgenoten. Prikkelende, hedendaagse kunst voorziet de tentoonstelling van een extra betekenislaag en toont hoe de erfenis van de vorsten nog steeds actueel is.  

De Vorst van Oss: de 'naam' prikkelt al zo'n 100 jaar de fantasie. De imposante grafheuvel waarin zijn bronzen urn werd bijgezet had een doorsnede van maar liefst 53 meter! Dat duidt op een belangrijke functie binnen zijn gemeenschap. Hetzelfde geldt voor zijn tijdgenoten: de 'vorsten' van Horst, Baarlo, Meerlo, Rhenen, Wijchen, Slabroek, Haps en Zevenbergen. 

Ondanks de grote sprong in tijd, komen we via hun graven heel dicht bij deze personen en hun levens. We zien hun bezittingen, die netjes zijn geordend en in een urn geplaatst, of juist vernietigd, door ze te verbranden of rond te buigen. Scheermessen en een pincet laten zien dat de elite veel waarde hechtte aan persoonlijke verzorging. Zo dragen al deze objecten bij aan een frisse kijk op de ijzertijd, die boeiender en rijker blijkt dan lange tijd is gedacht.  

En dat is niet alles. De tentoonstelling biedt ook ruimte voor verhalen en anekdotes over de reis die de objecten na hun vondst hebben afgelegd. Van het Vorstengraf van Oss, dat via onderzoek nog steeds nieuwe kennis oplevert, tot de urn van Baarlo, die tien jaar lang dienst deed als bloempot in het interieur van de vinder. Het toont nog maar eens het belang van gedegen archeologisch onderzoek; kennis over het verleden gaat gemakkelijk verloren en opgraven kun je maar één keer goed doen.  

Via het tentoonstellingsontwerp kruip je in de huid van de archeoloog en kijk je mee op de vindplek. Kijk je omhoog, ben je weer in het nu, waar hedendaagse kunstenaars – ónze tijdgenoten – de verhalen en thema's voorzien van een actuele spiegel. Bijvoorbeeld door zelf sporen te verzamelen en deze als uitgangspunt te nemen voor eigen werk (Chaim van Luit) of door uiting te geven aan hoe een vorstengraf anno nu eruit zou kunnen zien (David Bade). Op deze manier wordt de kloof in tijd overbrugd en komen de vorsten van weleer tot leven.  

De tentoonstelling is de eerste in de reeks tentoonstellingen van het project Onder ons van het Rijksmuseum van Oudheden in samenwerking met tien Nederlandse musea. Dankzij steun van de VriendenLoterij kan het Rijksmuseum van Oudheden de rijkscollectie archeologie in de periode 2023 - 2027 door Nederland laten reizen. Het doel van Onder ons is om zoveel mogelijk mensen in Nederland de kans te geven deze rijkscollectie in hun eigen regio te bewonderen.

De Vorst van Oss & tijdgenoten – Elite in de ijzertijd komt tot stand in samenwerking met Rijksmuseum van Oudheden, Faculteit der Archeologie Universiteit Leidenen de VriendenLoterij.   

Bruikleengevers: Rijksmuseum van Oudheden, Het Valkhof Museum, Stadsmuseum Rhenen, Limburgs Museum, Gemeente Nijmegen, Provincie Noord-Brabant, Noord-Brabants Museum, Centre Ceramique, Provincie Utrecht, Galerie Meessen De Clercq en Galerie Ron Mandos.

Hedendaagse kunstenaars: Chaim van Luit, Keetje Mans, Koen Kievits, Stijn ter Braak, David Bade en Levi van Veluw.