Een eigenzinnige ontdekkingstocht door Tilburg en omgeving

Het is nog vroeg op de dag als ik stilsta voor een monumentaal pand in het dwaalgebied van Tilburg. ‘Hostel Roots’ prijkt op de gevel van het voormalige bankgebouw in Art-Nouveau stijl. Binnen wacht niet alleen eigenaar Koen me op om in te checken; er klinkt ook volop Italiaans en Engels. Er wordt gebiljart, koffiegedronken en gelachen. Deze plek roept direct herinneringen op aan verre reizen, vol memorabele ontmoetingen met locals, reizigers en alles daartussenin. Maar ik ben niet op een verre reis, ik ben twee dagen op pad in het voor mij onbekende Tilburg.

Waarom de stad mij onbekend is? Geen idee. Want Tilburg, zo blijkt al snel, verrast op alle vlakken. Een stad waar bezoekers naartoe komen voor highlights als Museum De Pont, het mysterieuze Doloris Meta Maze en nabijgelegen attracties als de Efteling en Beekse Bergen, maar die vervolgens langer blijven of terugkomen voor iets anders. Want het is het rauwe randje dat de stad interessant maakt, het zijn de studenten die de sfeer bepalen en de eigenzinnige ondernemers in restaurants, winkels, ho(s)tels en parken die je Tilburg doen omarmen.

Het Dwaalgebied

  • Hostel Roots in Tilburg
  • Dwaalgebied Tilburg
  • Lunch bij Mr. Morris in het Dwaalgebied in Tilburg

In Tilburg gebeuren dingen anders-dan-anders. Ik sluit me daar gewoon bij aan en besluit, tegen het concept van een stedentripje in, het winkelcentrum in zijn geheel over te slaan. Dat is namelijk niet waar je moet zijn in Tilburg. Vanuit Hostel Roots, waar naast gedeelde kamers ook heerlijke hotelkamers te boeken zijn, ga ik op pad met een plattegrond en tips van het team. Het hostel is gelegen in het Dwaalgebied, een deel van de binnenstad tussen het centrum en het station. In de kleine straten vol pleintjes en tuinen vestigen veel beginnende ondernemers zich, waardoor je er toffe conceptstores en mooie horecazaakjes vindt, zoals Nieuwland voor een lekkere ontbijt, of Pig & Rye voor een fijne borrel. Ik val voor een açaï bowl van Mr. Morris, die ik opeet in de binnentuin. Ook leuk bij mooi weer: de tuin van Stadscafé Spaarbank.

Textielstad Tilburg

  • TextielMuseum Tilburg
  • TextielMuseum Tilburg

In het Dwaalgebied kan je je een hele middag vermaken, maar ik spring op een OV-fiets en zet koers naar de andere kant van het spoor. Hier bevinden zich twee topmusea: De Pont (hedendaagse kunst) en het Textielmuseum. Ik moet keuzes maak en ga voor de laatste. Tilburg is van oudsher een echte textielstad en in dit museum, gevestigd in een oude textielfabriek, komt die geschiedenis aan bod. Bovendien krijg je er een uniek kijkje in het productieproces en ontdek je de kunst van het textiel maken.

Tijdens een wandeling door het indrukwekkende pand komen verhalen van Tilburgse textielarbeiders via audio tot leven. Hier werd dag in dag uit keihard gewerkt in de industrie die deze stad groot maakte. En ook vandaag de dag wordt hier nog hard gewerkt. Door kunstenaars, studenten van de Design Academy Eindhoven en door andere makers die hier experimenteren en innoveren op het gebied van textiel. Je kunt ze zelf aan het werk zien in het TextielLab, een unieke beleving!

Borrelen, kamperen en studeren in de Spoorzone

  • LocHal Tilburg
  • restaurant RAW Spoorzone Tilburg

Ik vervolg mijn ontdekkingstocht door Tilburg en fiets weer richting het centrum, maar niet zonder een kijkje bij de Spoorzone. De plek die Tilburg op eigen wijze nieuw leven inblies. Hier wemelt het tegenwoordig van de levendige terrassen en kleurrijke street art. Ik loop eerst even binnen bij LocHal; van oorsprong de locomotiefhal, nu misschien wel de meest indrukwekkende bibliotheek van ons land, waar de immense ruimte vol industriële elementen doet herinneren aan het verleden. Bij de buren van RAW stop ik voor een lekkere borrelplank, terwijl ik mijn plattegrond van Tilburg er weer even bij pak. Vanaf hier kan ik naar het Spoorpark; de plek die, zeker op een zonnige dag, vol leven zit met onder andere een stadscamping, volop sportmogelijkheden, het gezellige T-Huis en de bekende Kempentoren. Een bezoek meer dan waard, maar ik doe het zoals de Tilburgers net even anders en fiets de andere kant op.

De Piushaven en Moerenburg

  • Bootjes Piushaven Tilburg
  • Routebordje landgoed Moerenburg
  • Landgoed Moerenburg

Want Tilburg kent nóg een bijzonder park. Landschapspark Moerenburg ligt in het oosten van de stad en is wat je noemt een verborgen parel. De weg ernaartoe is geen straf, want halverwege wacht de Piushaven, waar je heerlijk struint over de kade, in een kano stapt of juist bourgondisch geniet op de vele terrassen. Tip: Proeflokaal 013, waar je je biertje drinkt op een boot!

Vanaf hier is het nog een klein stukje tot aan Moerenburg. Gooi hier al je aannames over parken overboord, want Tilburg geeft er een eigen betekenis aan. Hier gaat groen samen met industrie. Hier grazen de schapen naast een rioolgemaal en bewonder je ijzeren kunstwerken pal naast een historische hoeve. Volg de bordjes voor een unieke wandelroute door het gebied, met als blikvanger de ijzeren contouren van Huize Moerenburg.

Doloris' Meta Maze

  • Doloris Meta Maze in Tilburg, gerecht rooftop bar
  • Doloris Meta Maze in Tilburg, drankje rooftop bar

Mijn dag sluit ik af bij een icoon in Tilburg: Doloris. Iets wat al tijden op mijn wensenlijstje stond en alleen al reden genoeg is om naar Tilburg te komen. Doloris' Meta Maze is het grootste kunstdoolhof ter wereld. Een beleving die van tevoren onmogelijk te voorspellen valt en na afloop door niemand echt te beschrijven is. Met een blinddoek om en een bonzend hart begin ik aan dit doldwaze avontuur. Eentje die uiteindelijk ruim anderhalf uur duurt, want zie de uitgang van dit doolhof maar eens te vinden. Al wil je dat ook niet veel sneller doen, want trappen, gangen, ladders, glijbanen en eindeloos veel deuren nemen je al klimmend, kruipend, verwonderend – en af en toe vloekend – mee door een wirwar van ruimtes vol kunst en illusie.

Een beleving waar je letterlijk van op adem moet komen. En dat doe je een verdieping hoger, bij Doloris’ Rooftop. Met een cocktail (of twee), een tafel vol heerlijke street food van over de hele wereld en uitzicht over de stad. Had ik al gezegd dat Tilburg verrast?

Kunstbeleving op Landgoed de Utrecht

  • Andreas Schotel Route Landgoed de Utrecht
  • Andreas Schotel Route Landgoed de Utrecht
  • Andreas Schotel Route Landgoed de Utrecht
  • Andreas Schotel Route Landgoed de Utrecht

De volgende dag verlaat ik de stad en bezoek ik een plek op nog geen 20 minuten rijden die helemaal in het straatje van Tilburg past. Na een dagje cultuursnuiven in de stad is Landgoed de Utrecht de perfecte afwisseling voor een bezoek aan Tilburg en omgeving. Deze plek bewijst namelijk dat je cultuur net zo goed beleeft in de natuur. Het landgoed is gelegen nabij Esbeek, waar dwars door het landschap de Andreas Schotel wandelroute is uitgestippeld, die start en eindigt bij het gelijknamige museum.

De Rotterdamse kunstenaar bezoekt in 1919 voor het eerst Landgoed Utrecht en raakt op slag verliefd op het Brabantse landschap. Het vormt zijn inspiratiebron en hij vestigt zich uiteindelijk in een klein houten huisje in de bossen bij Esbeek. Zijn werk en dat van kunstenaars die door hem geïnspireerd werden is nu te bewonderen op de 10 kilometer lange wandelroute. Het levert een unieke en soms bizarre cultuurbeleving op in een prachtig landschap. Zo neemt de wandeling me mee over de Rovertsche heide, spot ik reeën op de Slikkenberg en pauzeer ik bij stille vennen.

Op het topje van D’n Flaestoren

  • De Flaestoren op Landgoed de Utrecht
  • Uitzicht vanaf De Flaestoren op Landgoed de Utrecht

De natuur weet nog eenmaal te overtreffen, en dat op slechts 10 minuten rijden van het eindpunt van de wandelroute. Over een onverharde weg hobbel ik richting natuurgebied De Flaes, waar in een spectaculair landschap D’n Flaestoren opdoemt. De bijzondere constructie geeft je uitzicht tot in België, met tot aan de horizon niets dan de stille natuur van de Brabantse Kempen. Rondom de toren zijn talloze wandel- en fietsroutes uitgestippeld. Daarvoor moet ik terugkomen. Dus beloof ik hier hetzelfde als aan de eigenaresse van Hostel Roots, de bibliothecaris bij LocHal en de serveerster bij Doloris: ik kom terug.

Naline, van online reismagazine Stop and Stare, gaat regelmatig voor ons op pad in Noord-Brabant en deelt haar ervaringen. Benieuwd? Lees ook haar andere belevingen.