Sint-Lambertuskerk Veghel

De Sint-Lambertuskerk is een grote driebeukige kruisbasiliek in neogotische stijl. Het rijksmonument is ontworpen door de bekende architect Pierre Cuypers en werd in 1863 ingezegend door aartsbisschop-metropoliet Joannes Zwijsen.

Beschermheilige
Sint-Lambertus is al eeuwenlang de beschermheilige van Veghel. In de twaalfde eeuw werd bij de Aa zijn parochiekerk gebouwd. Van 1648 tot 1819 was de kerk in protestantse handen. De middeleeuwse kerk (die stond op de plek waar nu het raadhuis staat) werd te klein voor de groeiende katholieke gemeenschap. In 1863 werd daartegenover de huidige Sint-Lambertuskerk ingewijd.

Bekende architect
De Veghelse kerk is (net als pastorie, klooster en school) ontworpen door Pierre Cuypers. In het interieur van de neogotische kerk paste Cuypers bakstenen kruisribgewelven toe. Daarmee maakte hij definitief naam als architect. Hij staat later vooral bekend als ontwerper van het Rijksmuseum en Centraal Station in Amsterdam. De Veghelse kerk vormt een vroeg hoogtepunt in Cuypers' carrière. 

Franse gotiek
In Veghel bouwde de architect een kruisvormige basiliek, geïnspireerd door de Franse gotiek en de kathedraal van Chartres. Ook de tachtig meter hoge toren van de Sint-Lambertuskerk vertoont gelijkenissen met de Franse kathedraal. Duizenden bezoekers kwamen af op de inzegening in 1863. Het was destijds een gigantisch en opgevallend bouwwerk voor een gemeente met amper 4.500 inwoners. 

Oorlogsschade
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte de Veghelse kerk ernstig beschadigd. Bij het opblazen van de Aa-brug in 1940 sprongen vele ruiten. Later werden de klokken door de bezetter in beslag genomen. En tijdens Operatie Market Garden in september 1944 vernielden enkele voltreffers grote delen van het schip. Het gebouw werd na de bevrijding (met enkele wijzigingen) volledig gerestaureerd.

Deze locatie kent een rijke historische achtergrond. Lees daarover meer in de Canon van Meierijstad.