Lezing: 'Holland neutraal' in de Eerste Wereldoorlog

Heemkundekring Schijndel organiseert op maandagavond 8 december een lezing in Spectrum Schijndel over de Nederlandse leger- en vlootfilm 'Holland neutraal' in woord, beeld en geluid. De lezing, inclusief filmvertoning, wordt gegeven door historicus Tom Sas. De rood-witte zaal in Spectrum Schijndel gaat om half acht open en de lezing start om 20.00 uur. Toegang is gratis voor leden van de Schijndelse heemkundekring. Niet-leden betalen 5 euro. 

Over de film
In het voorjaar van 1916 besloot de Nederlandse regering het nieuwe medium film in te zetten om de gereedheid van het gemobiliseerde leger en de vloot in beeld te brengen. Terwijl ten zuiden van ons land de bloedige slagen bij Verdun en de Somme dagelijks slachtoffers eisten, produceerde filmmaker Willy Mullens in Nederland in zes maanden tijd 'Holland Neutraal - De Nederlandsche Leger- en Vlootfilm'. Op 9 januari 1917 ging de film in Koninklijke première.

Voordracht
In het eerste deel van zijn voordracht zet historicus Tom Sas de achtergronden bij de totstandkoming van deze film en de wordingsgeschiedenis van de film uiteen. Hoe bleef Nederland neutraal toen landen om eens heen de oorlogsverklaringen in de zomer 1914 op elkaar afvoerden? En wat betekende dat eigenlijk voor Nederland? En wat kon medium film daarin betekenen?  

Filmmuziek
Tijdens zijn onderzoek stuitte Tom Sas op een lijst met de muzikale werken die tijdens de voorstelling van de stomme film door een orkestje werden gespeeld. Op basis van deze speellijst die de versie van ruim 2½ uur van muziek voorzag, schreef de dirigent van de Koninklijke Harmonie ’s-Hertogenbosch, Sjef Ipskamp, een arrangement voor de verkorte versie van de film. Een geluidsopname daarvan is onder de filmbeelden gemonteerd waardoor de film uit 1917 vertoont kan worden met een muzikale omlijsting met de originele muziek.

Het verhaal van Nederland
Na de vertoning van de film wordt ingegaan op de ontvangst van de film door de Nederlandse bevolking en de Nederlandse pers. Hoe werd door de regering op het eindresultaat gereageerd? Wat waren de reacties in de Nederlandse pers? En uiteraard: wat moest dit uiteindelijk allemaal kosten? Tom Sas neemt u mee in het verhaal van Nederland in de Eerste Wereldoorlog.

Over Tom Sas
Over de spreker Drs. T.P. (Tom) Sas (1980) studeerde geschiedenis aan de Katholieke (nu Radboud) Universiteit te Nijmegen In 2018 verscheen zijn boek Holland Neutraal over de Nederlandse Leger- en Vlootfilm. Hij is secretaris van het Studiecentrum Eerste Wereldoorlog (SEW).