Kloosters & kloosterleven

Charlotte Caspers. Aan het einde van de regenboog

Zo focust Charlotte Caspers in haar installatie zich op de beelden van Meester van Koudewater. Diens laatgotische heiligenbeelden van eiken- en notenhout behoren tot het kunstbezit van de zusters Birgittinessen en zijn onderdeel van de kerncollectie van het museum. Veel beelden uit dit ensemble zijn in de loop der eeuwen geloogd of overschilderd, maar een aantal heeft zijn originele polychromie (deels) behouden.  

Caspers heeft vier van de beelden geselecteerd, onderzocht en gebruikt voor haar schilderijen. Deze goudvlakken en monochromen op paneel worden in de entreezaal van het museum getoond, in directe verbinding met de heiligenbeelden. De installatie wil, in de woorden van de kunstenaar “een pleidooi zijn voor concentratie, vertraging en verdieping”. Waarden die passen bij de beelden, de zusters en het museum.  

Charlotte Caspers is naast kunstenaar ook Tv-presentator. Gelijktijdig met de expositie zendt AVROTROS een door Caspers geïnitieerde en gepresenteerde serie uit over kijken naar kunst, over de materialen die in de kunst gebruikt worden en hun (culturele) betekenis. 

Graven in boeken. De gehavende schoonheid van de bibliotheek Soeterbeeck

De tweede expositie is gewijd aan het uitzonderlijke boekenbezit van een voormalig vrouwenklooster in Soeterbeeck in Deursen (bij Ravenstein), dat net als in Uden bewoond werd door gebedszusters. In 1997 verlieten de laatste zusters Augustinessen hun klooster, dat werd overgedragen aan de Radboud Universiteit. Tot de inboedel behoorde een historische bibliotheek, drie kasten vol laatmiddeleeuwse handschriften, oude drukken, devotieboeken en fragmenten: de neerslag van een half millennium aan spiritualiteit, lief en leed van kloosterzusters. En dat alles door elkaar heen, deels kapot en beschadigd of opnieuw ingebonden en gekaft in stukken perkament van oude boeken.

Deze unieke bibliotheek werd onderzocht door Hans Kienhorst en Ad Poirters. Hun ‘gegraaf’ naar sporen in de oude boeken van Soeterbeeck vormt de aanleiding voor een expositie die kan worden beschouwd als een ‘ode aan het kapotte boek’.    

Het project is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Universiteitsbibliotheek van de Radboud Universiteit, Stichting Kunstpatrimonium Soeterbeeck, het Titus Brandsma Instituut, fotograaf Anton Houtappels en beide onderzoekers.

Non Fictie.  Fotoseries van Bertien van Manen, Astrid Huis en Koos Breukel

Zusters staan ook centraal in de expositie ‘Non Fictie’, waarin fotoseries worden getoond van Bertien van Manen, Astrid Huis en Koos Breukel. Alle drie werken zij vanuit een persoonlijke band met de ‘nonnen’ en brengen de keuze, het geloof en de inspiratie van deze vrouwen liefdevol in beeld.  

Astrid Huis doet verslag van haar zoektocht naar haar oudtante José, die koos voor de missie in plaats van het huwelijk. Koos Breukel volgt al enige jaren de Norbertinessen van Oosterhout, een hechte maar fragiele gemeenschap in het oudste klooster van Nederland. Bertien van Manen geeft een impressie van het leven van zusters in diverse kloosters in de jaren ’80, dat zij heel dichtbij weet te brengen.