Bende van de Witte Veer

Al generaties wordt in de streek De Langstraat het spannende verhaal verteld van de ‘Bende van de Witte Veer’. Beleef de fietsroute die in het teken staat van deze sage. Een geweldig avontuur vlakbij De Efteling en Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen!

De ‘Bende van de Witte Veer’ fietsroute is een spannende fietsroute van 43 kilometer. Je fietst langs plekken waar de bendeleden hun sporen hebben nagelaten, zoals het mysterieuze Witte Kasteel in Loon op Zand. De route komt ook langs het schitterende Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen.

Het verhaal van de Bende van de Witte Veer 
Noord-Brabant omstreeks 1720. De bevolking gaat al jaren gebukt onder het juk van Spaanse en Franse bezettingslegers. Overleven is het enige wat telt. Een groep ‘heydens’, ‘landtloopers’ en deserteurs vormt een losgeslagen bende en ontpopt zich tot de schrik van de streek. Boerderijen en landhuizen zijn niet veilig voor hun plundertochten. Gestolen goederen en vee verkopen ze aan helers uit de omgeving, in ruil voor kleding, eten en wapens. Diep in het ondoordringbare gebied tussen Loon op Zand en ’s-Gravenmoer, dat toen vlak aan de grens met Holland lag, houdt de bende zich schuil in een kampement. De beruchtste en sluwste van hen allemaal is bendeleider Swarte Johannes. Niemand weet hoe hij er werkelijk uitziet, want Swarte Johannes is een meester in vermommingen. Alleen de witte veer op zijn hoed is een teken dat hij lid is van de Bende van de Witte Veer.

Bendelid Blommerantje is tot over haar oren verliefd op Swarte Johannes. Maar hij is getrouwd met een ander en Blommerantje is, tot haar woede, slechts zijn ‘bijzit’. Ze maakt in het geheim een zandstenen kop van Swarte Johannes die ze dag en nacht bij zich draagt, juist voor als hij bij zijn vrouw of op rooftocht is. Deze kop siert tegenwoordig de gevel van de Ravensbosch Hoeve (1). Hoe die daar terechtgekomen is, ontdek je tijdens deze tocht.

De misdaden van de bende gaan van kwaad tot erger. De ambitieuze drossaard (in die tijden een bestuursambtenaar) Otto Juyn wordt naar het gebied gestuurd om orde op zaken te stellen. Hij begint een nietsontziende klopjacht op de bendeleden en helers. Met zijn manschappen rolt hij het kampement op. Swarte Johannes weet te ontkomen, maar de achtergebleven bendeleden, onder wie ook Blommerantje, komen in het gevang terecht. Ze worden hardhandig verhoord om de waarheid boven tafel te krijgen en de meesten van hen eindigen aan de galg. De sluwe Swarte Johannes ontloopt zijn arrestatie door steeds even de grens naar Holland over te steken. Hij weet dat Otto Juyn hem daar niets kan maken. Totdat hij op een nacht een levensgrote fout begaat. In het pikdonker steelt Swarte Johannes een varken, dat hij op een boot laadt om de beek de Donge (2) over te steken. Maar het varken gilt moord en brand. Otto Juyn en zijn mannen volgen de schrille geluiden en wachten stilletjes bij de grenspaal (3) aan de oever. Zodra de boot in Brabant aan land komt, pakken ze Swarte Johannes op.

Otto Juyn vermoedt dat hij een bendelid voor zich heeft vanwege de witte veer op de hoed. Maar bewijzen kan hij het niet. Swarte Johannes beweert het varken te hebben gevonden. In zijn knapzak vinden ze een breekijzer en een pistool, maar die zijn volgens Swarte Johannes een geschenk van de smid Adriaan Coenen uit Dongen. Otto Juyn gaat naar Adriaan Coenen, die bevestigt dat hij het breekijzer en het pistool inderdaad aan een onbekende man geschonken heeft. Dat vindt de drossaard een raar verhaal. Als zijn mannen het huis van de smid doorzoeken, vinden ze allerlei gestolen spullen. Deze worden in de kerk van Dongen (4) opgeslagen en de smid belandt er achter slot en grendel. Uiteindelijk krijgt hij als heler de strop. Swarte Johannes verdwijnt in de kerker van Het Witte Kasteel (6), waar hij een jaar lang hardhandig wordt verhoord. Hij vertelt veel leugens en brokken waarheid. Maar Otto Juyn heeft geen hard bewijs dat hij bij de Bende van de Witte Veer hoort. Vrijlating dreigt.

Als Blommerantje wordt overgeplaatst naar Het Witte Kasteel, herkent ze de stem van Swarte Johannes. Verbitterd omdat ze voor hem nooit op de eerste plek kwam, ruikt Blommerantje haar kans om wraak te nemen. In ruil voor haar eigen vrijlating biedt ze Otto Juyn de zandstenen kop aan: “Als de man die u daar binnen heeft er net zo uitziet als deze kop, dan heeft u Swarte Johannes te pakken.” En zo gaat Blommerantje vrijuit. Swarte Johannes bekent uiteindelijk zestig misdaden. Hij eindigt aan de galg en zijn lijk wordt naar Galgeneind (7) gebracht. Zo komt er een einde aan de grootste bende die Brabant ooit heeft gekend. Otto Juyn schenkt de zandstenen kop aan de boer van wie het varken gestolen was. Want dankzij dit varken is Swarte Johannes gepakt. En zo kwam de kop aan de gevel van Ravensbosch Hoeve (1) terecht.

Maar de verhalen bleven bestaan en dwalen nog altijd rond als een herinnering. Zo zal eenieder die het gebied betreedt, horen over De Bende van de Witte Veer. Er wordt gefluisterd dat de geesten van Swarte Johannes, Blommerantje, Lucretia de Heydinne, Capiteyn Alewijn Aertappel en Luytenant Peldertje hier nog steeds ronddwalen. En vind je op de route een witte veer… het zou zomaar kunnen dat ze heel dichtbij waren.

Informatie over de fietsroute
Deze fietsroute is 43 kilometer lang en is uitgezet via de officiële fietsknooppunten. De fietsroute start en eindigt bij De Zwammenberg (Zijstraat 20, De Moer). Daar vind je parkeergelegenheid en horeca.
› download de routeflyer

Kennis maken met de bendeleden?
Geniet bij gastvrijheidslocaties langs de fietsroute van speciale producten en activiteiten, geïnspireerd op de sage van de Bende van de Witte Veer. Wat dacht je van speciaalbier vernoemd naar de bendeleden, een heerlijk galgenmaal, rondleidingen of workshops pennenveren maken? Kijk voor meer informatie op bendevandewitteveer.nl.

Meldpunt routes
Klopt er iets niet aan de bewegwijzering of de route? Meld dit via het Meldpunt knooppuntroutes Brabant. Je kunt ook bellen naar 0800-4050050 (gratis).